فصلنامه توسعه دهندگان بذر شمال ایران (INSEC) -شماره ۱۱، مرداد ماه ۱۴۰۲

مقدمه ( تغییرات اقلیمی و راهبردهی مدیریت زراعی در محصولات روغنی):

تغییرات اقلیمی همواره به عنوان یک چالش اساسی در تولید  محصولات  زراعی به ویژه محصولات روغنی بوده است.  تغییر در الگوی بارشها،  افزایش و نوسانات دمایی،  افزایش رخدادهای آب و هوایی، انتشار گاز های گلخانه‏ای از مهمترین عوامل تاثیر گذار در افزایش تنش‏های زنده و غیر زنده و عملکرد کمی و کیفی محصولات روغنی در جهان هستند. تاثیرات این  تنش‏ها،  می‏تواند به صورت کاهش راندمان زراعی، کاهش کیفیت روغن و ترکیب اسید های چرب،  افزایش جمعیت آفات، بیماریها و علف های هرز بروز کند. بسیاری از این داده ها مرتبط با میزان تغییرات اقلیمی و تاثیرات آنها بر زندگی انسان و محیط زیست آن  در  وبگاهها و مراکز جهانی مرتبط با تغییرات اقلیمیIPCC  موجود است. در بخشی  از گزارشات منتشر شده در مجمع بین دولتی تغییرات آب و هوا  به این موضوع اشاره شده است که افزایش دمای جهانی از میزان کنونی به حدود چهار درجه می‏تواند باعث کاهش 35 درصدی تولید محصولات کشاورزی گردد.  بنابراین لازم است با  توجه به شرایط کنونی و در پیش رو، راهکارهایی را برای مدیریت منابع  کشاورزی در اختیار اتخاذ نمود.

از مهمترین راهبردهای مسئولین در حوزه مدیریت  زراعی این تغییرات اقلیمی می توان به موارد ذیل اشاره نمود که  شامل: اطلاع رسانی و آموزش بهره برداران از تغییرات  و پیش بینی ها  اقلیمی موجود و ارتقا سطح آگاهی  ایشان، انتقال  و پیاده سازی تکنولوژی های مناسب با هر منطقه، رعایت تنوع و تناوب کشت مناسب هر منطقه با توجه به حاشیه سود اقتصادی هر محصول، مدیریت آفات و بیماریها و علف های هرز با استفاده مدیریت تلفیقی و بهره گیری از ابزار های سنتی و پیشرفته، توجه به  تامین و تعادل  نیازهای غذایی محصولات روغنی از مراحل اولیه تا زمان برداشت حسب شرایط محیطی،  انجام اصلاحات مورد نیاز در شیوه ها و تاریخ های کشت محصولات،  بهره گیری از  ژنوتیپ های سازگار با شرایط محیطی، ارائه راهکارهای مدیریتی در تامین نیازهای آبی محصولات کشاورزی،  استفاده از داده های هواشناسی منطقه ایی در مدیریت مزارع، بهره گیری از دانش کارشناس متخصص حوزه کشاورزی (در رشته های گیاهپزشکی، خاکشناسی، آبیاری،  ترویج، زراعت و اصلاح نباتات، مکانیزاسیون و تکنولوژی بذر)،  شناخت و استفاده مطلوب از منابع و ظرفیت های  محیطی و منطقه‏ای،  چاره اندیشی در خصوص  مدیریت  عوامل شوری و خشکی مزراع و  توجه به روش های زیستی سازگار با محیط در مدیریت مزرعه از مهمترین  راهکارهای کاهش تاثیرات  ناشی از تغییرات اقلیمی در تولید محصولات روغنی است.